Meningokok hastalığı Neisseria meningitidis isimli bakterinin neden olduğu tedavi edilmez ise ölümcül olabilen enfeksiyöz bir hastalıktır. Her yıl Dünya üzerinde 150 bin kişi bu hastalığa bağlı olarak hayatını kaybetmektedir. Meningokok hastalığı diğer bakteriyel enfeksiyöz hastalıklar içinde ölüm oranı en yüksek olan hastalıklardan birisidir. Tedaviye rağmen olguların %10-20’si hayatını katbetmektedir. Sağ kalan hastaların %10-30’unda ise işitme kaybı, uzuv kaybı, lokal deri kaybı, öğrenme güçlüğü, ve zeka gelişiminde gerilik gibi arazlar bırakabilir. Neisseria meningitidis isimli bakterinin 13 tipi vardır ve insanlarda A, B, C, W135, ve Y tipleri hastalığa neden olmaktadır. Meningokok hastalığı daha sık olarak 5 yaş altındaki çocuklar ve 16-20 yaş arasındaki gençlerde görülmektedir. Hastalık bir yaş altındaki çocuklarda sık görülür ve olguların %20’sini bir yaş altı çocuklar oluşturmaktadır. Meningokok hastalığı ani yükselen ateş, halsizlik, yorgunluk, el ve ayaklarda renk değişikliği, bacak ağrısı, bulantı-kusma, baş ağrısı, nöbet geçirme ve vücutta morlukların çıkması ile kendini belli etse de bazen üst solunum yolu enfeksiyonu tablosu ile ortaya çıkmaktadır. Hastalık 13-20 saat içinde hızlı bir şekilde ilerleme gösterir. Meningokok hastalığında menenjit ve/veya meningokoksemi adı ile alınan bakterinin kana karışması ile ortaya çıkan kan akımı enfeksiyonu şeklinde hastada ilerleme gösterir. Hasta saatler içinde tedaviye rağmen kaybedilebilir. Bu hastalıktan korunma için günümüzde serotip A, C, W135 ve Y içeren polisakkarit (şeker) bazlı canlı olmayan aşısı mevcuttur. Bu hastalığa karşı piyasada 2 farklı aşı mevcutur. Meningokok tip A, C, W135 ve Y içeren 3 farklı isimde aşı mevcut olup, temelde 3'üde Meningokok tip A, C, W135 ve Y antijeni içerir fakat bu antijenlerin bağlı olduğu taşıyıcı protein içerikleri farklılık göstermektedir. Bu aşılar Menactra, Menveo ve Nimenrix isimleri ile ülkemizde de mevuttur. Eylül 2017 tarihinde Avrupa Birliği Tıp Komitesi tarafından Meningokok enfeksiyonuna yönelik Nimenrix isimli aşı bir yaş altı çocuklarda kullanım onayını almıştır. Ülkemizde de bu aşı 2018 başından sonra bir yaş altında kullanım onamı almış olup çocuklarda 6 haftadan sonra 3 doz şeklinde uygulanması önerilmektedir. Genellikle 2. ay, 4. ay ve 12. ay olmak üzere aşı takvimi düzenlense de bireysel uygulamalarda bazen farklılık gösterebilmektedir. Aşı canlı aşı olmadığı için bugüne kadar rapor edilmiş önemli bir yan etkisi mevcut olmayıp çocuklarda güvenle uygulanabilmektedir.
-
Prof. Dr. Ahmet SOYSAL
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı